Xên Mường Thanh – Nơi lưu giữ những giá trị văn hóa đặc biệt quan trọng của dân tộc Thái

Đông Xên Luông Vắng Ven nơi thờ chung các thần linh, đất – trời, các tướng lĩnh toàn mường là địa điểm tổ chức chính của Xên Mường Thanh. Khu vực này có diện tích rộng khoảng 2.000m2, vị trí tương đối bằng phẳng. Uốn lượn quanh khu đất thiêng là dòng Nậm Rốm hiền hòa, người dân quan niệm “Cha sông, núi mẹ” các vị thần linh sẽ phù hộ cho bản mường có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Đây là địa điểm tụ hội nhiều yếu tố cùng tính chất thiêng liêng của 1 mường như: thế đất, cây cổ thụ, đặc biệt là 9 khe suối cùng đổ về đây tượng trưng cho 9 con rồng. Đây cũng là vị trí mà các mo mường nói chuyện với trời, thần linh và các anh hùng có công xây bản dựng mường. http://dienbientv.vn/dataimages/201805/original/images2653026_x1_copy.jpg Trong Lễ Xên Mường Thanh chủ áo đóng cọc chắc, cọc thọ để thể hiện sự trường tồn, vững mạnh của bản mường Trong Lễ Xên Mường Thanh chủ áo đóng cọc chắc, cọc thọ để thể hiện sự trường tồn, vững mạnh của bản mường. Lễ hội Xên Mường Thanh xưa được tổ chức trong 5 ngày, mở đầu bằng đám rước từ nhà người đứng đầu mường với sự giúp sức của 2 phó mường ra Đông Xên yết cáo xin tổ chức lễ hội, đóng cọc trụ mường, làm lễ hiến sinh, sau đó tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao truyền thống của dân tộc. Xên Mường Thanh khi đó có quy mô với 4 Chiềng, 7 Đông Xên: Chiềng Chăn là khu vực trung tâm có 4 Đông Xên đó là: Đông Xên Luông Vắng Ven là nơi thờ chung các thần linh trời - đất, các tướng lĩnh toàn mường. Đông Xên Pú Vắng là nơi thờ đồng bào đã bị giặc giết tập thể, lưu giữ chiến công bắt sống tướng giặc là chẩu phạ Tin Tóong thế kỷ 15. Đông Xên Hua Pe là nơi thờ thủ lĩnh Khun Pe- con trai Lạn Chượng. Đông Xên Lạn Chượng là nơi thờ Lạn Chượng– người đầu tiên lập nên Mường Thanh. Khu vực Chiềng Lé là nơi thờ Hoàng Công Chất, tướng Ngải, tướng Khanh và các tướng sỹ của Hoàng Công Chất. Chiềng On là nơi thờ các tướng lĩnh, thủ lĩnh trong vùng. Chiềng Xôm là nơi thờ thủ lĩnh Khun Mứn – cháu của Lạn Chượng. http://dienbientv.vn/dataimages/201805/original/images2653027_x2_copy.jpg Ông mo thực hiện nghi lễ cúng thần linh, đất trời và các tướng lĩnh Mường Thanh tại Đông Xên. Ông mo thực hiện nghi lễ cúng thần linh, đất trời và các tướng lĩnh Mường Thanh tại Đông Xên Luông Vắng Ven. Trải qua hơn 60 năm không được tổ chức, do tác động của con người và thiên nhiên hiện nay di tích chỉ còn lại những dấu tích. Mới đây, di tích Xên Mường Thanh – Đông Xên Luông Vắng Ven đã được xác định thuộc bản Nà Púng, phường Thanh Trường, TP. Điện Biên Phủ và được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh. Di tích này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của người Thái nói riêng, các dân tộc trong tỉnh Điện Biên nói chung. Vì vậy, việc xếp hạng di tích Xên Mường Thanh là tiếp nối truyền thống, khơi dậy sức mạnh mạch nguồn văn hóa, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc; tạo điều kiện phát huy giá trị di tích Xên Mường Thanh và phát triển thành điểm du lịch độc đáo trong hành trình về với Điện Biên. http://dienbientv.vn/dataimages/201805/original/images2653022_IMG_0625_copy.jpg Xên Mường Thanh được cấp Xên Mường Thanh được cấp bằng Di tích lịch sử cấp tỉnh. Xét về giá trị lịch sử, văn hóa, di tích Xên Mường Thanh là 1 trong những địa điểm tổ chức mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng mà còn giáo dục thế hệ trẻ hôm nay và mai sau hiểu đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn đối với các bậc tiền bối khai sơn phá thạch. Là nơi trao truyền những tri thức dân gian bản địa, giao lưu văn hóa văn nghệ đối với các dân tộc trên đất Mường Thanh. Di tích Xên Mường Thanh nếu được đầu tư, quản lý, khai thác tốt sẽ góp phần không nhỏ trong việc phát triển lọai hình du lịch văn hóa cộng đồng của địa phương và là nguồn lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Đồng chí Lê Văn Quý – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên cho biết: Lễ hội Xên Mường Thanh có ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần, những triết lý nhân sinh về văn hóa tín ngưỡng, phong tục tập quán của người Thái xứ Mường Thanh nói riêng và các dân tộc trong tỉnh nói chung. Vì vậy, việc lưu giữ và bảo tồn lễ hội không chỉ tiếp nối, phát huy truyền thống văn hóa mà còn là việc làm thiết thực góp phần cổ vũ, khơi dậy lòng tự hào dân tộc trong nhân dân các dân tộc, tích cực tham gia phát huy giá trị văn hóa, phát triển kinh tế - xã hội và di tích này cần sớm được đề nghị xem xét cấp bằng xếp hạng Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Để bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử Xên Mường Thanh, các cấp ngành liên quan cần bố trí kinh phí để trùng tu, tôn tạo di tích; xây dựng các địa điểm dịch vụ văn hóa du lịch, hỗ trợ tại chỗ theo nhu cầu của du khách; phát triển các tour du lịch kết hợp các tiềm năng du lịch tự nhiên, du lịch văn hóa để bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc địa phương./.